Çin ve Avrupa içinde ipler birer birer kopuyor

celikci

Active member
25 Eyl 2020
6,589
0
36
Çin ve Avrupa içinde ipler birer birer kopuyor
Çin’in Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ile iş birliği diyaloğu, Litvanya’nın akabinde öteki Baltık ülkeleri Estonya ve Letonya’nın da ayrılmasıyla yaprak dökümü yaşıyor.

Estonya ve Letonya, bu hafta ortasında Çin-Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri İş Birliği’nden (Çin-CEEC İş Birliği) ayrıldıklarını bildirdi.

İki ülke dışişleri bakanlıkları, yayımladıkları benzeri açıklamalarda, “Çin ile gerek ikili alakalar, gerekse de AB-Çin İş Birliği kapsamında, memleketler arası hukuka, insan haklarına ve kurallara dayalı memleketler arası nizama hürmet ve karşılıklı yarar temelinde yapan ve pragmatik bağlarını sürdürmeyi istediklerini” belirtti.

16+1 OLARAK BAŞLAMIŞTI

“16+1” ismi verilen, Çin ile bölge ülkeleri içinde ticareti ve yatırımları geliştirmeyi hedefleyen iş birliği diyaloğunun bundan bu biçimde “14+1” olarak anılması gerekecek. Pekin’in 2012’de 16 bölge ülkesi ile başlatmış olduğu iş birliği forumu, 2019’da Yunanistan’ın iştirakiyle 17 ülkeye çıkmıştı.

Litvanya, geçen yıl, “ekonomik sonuçların beklentilerin altında kaldığı” sebebi öne sürülerek forumdan ayrıldığını açıklamıştı. Başka Baltık ülkeleri Estonya ve Letonya’nın da onu izleyeceği iddia ediliyordu.

Estonya ve Letonya’nın ayrılma sonucunda, Çin’in Litvanya’ya Tayvan ile alakaları niçiniyle uyguladığı yaptırımların yanı sıra Pekin’in Ukrayna krizinde Rusya’ya yakın duran tutumu tesirli oldu.

ÇİN-LİTVANYA ANLAŞMAZLIĞI

Çin-Litvanya ilgileri, Vilnius’un, Tayvan’ın 9 Ağustos 2021’de ülkesinde kendi ismiyle temsilcilik kurmasına müsaade vermesinin akabinde gerilmişti.

Çin, sonucun, “Tek Çin” prensibine ve adadaki egemenlik haklarına hücum olduğunu savunarak, Litvanya’daki büyükelçisini geri çağırmış, Litvanya’dan da Pekin Büyükelçisini geri çağırmasını istemişti.

Pekin, 21 Kasım 2021’de Litvanya ile diplomatik bağlarının derecesini düşürerek maslahatgüzar seviyesinde sürdürülmesi sonucunı almıştı. Litvanya da diplomatlarının güvenliğinden duyduğu kaygı niçiniyle 15 Aralık 2021’de Pekin Büyükelçiliğini kapattığını bildirmişti.

İHRACAT DURMA NOKTASINA GELMİŞTİ

Tayvan uyuşmazlığı niçiniyle Litvanya’nın Çin’e ihracatı durma noktasına gelmişti. İhracat, 2021’de evvelki yıla kıyasla, kasımda yüzde 91,1, aralıkta ise yüzde 91,4 azalmış, Litvanyalı ihracatçılar Çin’in ismi konulmamış ticaret ambargosuna maruz kalmıştı.

AB, Tayvan uyuşmazlığı niçiniyle diplomatik tansiyon yaşadığı Litvanya’ya ayrımcı ticari kısıtlama uyguladığı sebebi öne sürülerek Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) şikayet etmişti.

UKRAYNA KRİZİ

Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in Ukrayna Savaşı’nın başlamasından hemilk evvel Pekin Kış Olimpiyatları’nda Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüşmesinde “iki ülke dostluğunun limiti olmadığını” açıklaması, Moskova’nın Ukrayna’da başlatacağı askeri operasyona örtülü bir takviye olarak yorumlanmıştı.

Pekin, krizin başlangıcından itibaren Ukrayna’daki savaş ile ilgili “işgal”, “saldırı” sözcüklerini ve “kınama” manasına gelecek tabirleri kullanmaktan kaçınırken, Batı’nın mali yaptırımlarına karşı Çin ile Rusya içindeki ticaret hacminde artış gözlenmişti.

Rusya ile Batı içindeki stratejik rekabetin cephe sınırında yer alan Baltık ülkeleri, Rusya ile Çin içindeki yakınlaşmanın Batı-karşıtı bir stratejik iştirake dönüşmesi halinde, Sovyet Rusya’nın nüfuz alanı ortasında kaldıkları Soğuk Savaş yıllarını hatırlatan bir gruplaşmada yer almaktan kaçınmayı tercih ediyor. AA

Alıntıdır