Covid-19 salgınında bilhassa toplumsal medyada yanlış ayrıntıların paylaşılması, telaşların sık sık lisana getirilmesi üzerine TTB Pandemi Çalışma Kümesi üyesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Levent Akyıldız, internet ortamında düzenlenen basın toplantısında merak edilen tüm soruları yanıtladı. İşte sorular ve cevapları:
Aşıların uzun periyot sonuçları bilinmiyor, tesirleri ne olabilir?
Pandemi şartlarında olduğumuz gözüne alınarak aşılardaki faz çalışmaları alışıla geldiği sistemde olmayan bir devir. mRNA Aşıların uzun periyotta tesirlerini gözlemleme talihi olacak.
mRNA aşıları kısırlık yapar mı? Genetiğimizi değiştirir mi?
Bunlar bilimsel açıdan dikkate alınacak argümanlar değil. Bilimsel açıdan ne kısırlık, ne de genetiğinizin değişmesi, DNA’nıza bir şeyin monte edilmesi yahut bir kadro çip takılması, manyetik alandan etkilenmek üzere fantastik yaklaşımların bilimsel olmadığının altını çizmek lazım.
Birinci aşıdan daha sonra ikinci dozu farklı bir aşıyla yapabilir miyim?
Temel unsurumuz hangi aşı tipiyle başladıysak onunla bitirmektir. Fakat başladığımız aşının ikinci dozuna mecburî niçinlerle ulaşamadığımız hallerde farklı aşı yapılabilir.
Aşı kanda pıhtılaşma yapmasın diye kan sulandırıcı alalım mı?
Kandaki pıhtılaşma bağlamından koparılarak, seçilerek, diğer alanlara eklenilerek söz edildiği için vatandaş haklı olarak ‘aşı oldum kan sulandırıcı alayım mı’ diye soruyor. Daha evvel öbür bir niçinle size kan sulandırıcı verilmediyse, yalnızca aşı olduğunuz için kan sulandırıcı almaya gereksiniminiz yoktur. Evvelden bir antibiyotuk kullanmaktaysanız, başlamış olduğunuz ilaçlar var ise lütfen bunları hekimizin belirttiği biçimde kullanmaya devam edin.
Aşı daha sonrası yan tesir oluşur mu?
Aşı niçiniyle kolunuzda ağrı olması, hassasiyet gelişmesi, kimi vakit baş ağrısı, kırgınlık, halsizlik üzere yakınmalar niçiniyle muhtaçlık duymanız halinde ağrı kesici, ateş düşürücülerden yararlanabilirsiniz.
Aşı oldum, testim olumlu çıkar mı?
Aşı olduğunuz için testiniz olumlu çıkmaz. Ancak aşı daha sonrası Covid-19 gibisi halsizlik ve yakınmaları da akılda tutmak lazım.
Yumurtaya, penisiline, toza, kediye alerjim var, aşı yapabilir miyim?
Bildirilmiş rastgele bir alerji sözü yok. Bu alerjiler aşı için bir mahzur teşkil etmez. esasen bilginiz haricinde bir alerjiniz olabileceği muhtemelliğine rağmen aşı daha sonrası ilgili sıhhat kuruluşunda belli bir vakit geçirmeniz önerilir.
Aşı daha sonrası banyo yapabilir miyim?
Aşıdan daha sonra duş ve banyo yapmakla ilgili bir çekincemiz yok.
Aşı daha sonrası nasıl besleneyim?
Beslenmeyle ile ilgili aşı protokolüne gereksinim yok. Aşı öncesi nasıl besleniyorsanız, sıvı alma seviyeniz, uyku sisteminiz her neyse motamot devam edebilirsiniz.
Gebelik ve emzirme periyodunda aşı yapılabilir mi?
Gebelik ve emzirme periyodunda aşıya yönelik bir çekince yok, gebelikte de emzirme devrinde de aşı yapılabilir.
Aşıların uzun periyot sonuçları bilinmiyor, tesirleri ne olabilir?
Pandemi şartlarında olduğumuz gözüne alınarak aşılardaki faz çalışmaları alışıla geldiği sistemde olmayan bir devir. mRNA Aşıların uzun periyotta tesirlerini gözlemleme talihi olacak.
mRNA aşıları kısırlık yapar mı? Genetiğimizi değiştirir mi?
Bunlar bilimsel açıdan dikkate alınacak argümanlar değil. Bilimsel açıdan ne kısırlık, ne de genetiğinizin değişmesi, DNA’nıza bir şeyin monte edilmesi yahut bir kadro çip takılması, manyetik alandan etkilenmek üzere fantastik yaklaşımların bilimsel olmadığının altını çizmek lazım.
Birinci aşıdan daha sonra ikinci dozu farklı bir aşıyla yapabilir miyim?
Temel unsurumuz hangi aşı tipiyle başladıysak onunla bitirmektir. Fakat başladığımız aşının ikinci dozuna mecburî niçinlerle ulaşamadığımız hallerde farklı aşı yapılabilir.
Aşı kanda pıhtılaşma yapmasın diye kan sulandırıcı alalım mı?
Kandaki pıhtılaşma bağlamından koparılarak, seçilerek, diğer alanlara eklenilerek söz edildiği için vatandaş haklı olarak ‘aşı oldum kan sulandırıcı alayım mı’ diye soruyor. Daha evvel öbür bir niçinle size kan sulandırıcı verilmediyse, yalnızca aşı olduğunuz için kan sulandırıcı almaya gereksiniminiz yoktur. Evvelden bir antibiyotuk kullanmaktaysanız, başlamış olduğunuz ilaçlar var ise lütfen bunları hekimizin belirttiği biçimde kullanmaya devam edin.
Aşı daha sonrası yan tesir oluşur mu?
Aşı niçiniyle kolunuzda ağrı olması, hassasiyet gelişmesi, kimi vakit baş ağrısı, kırgınlık, halsizlik üzere yakınmalar niçiniyle muhtaçlık duymanız halinde ağrı kesici, ateş düşürücülerden yararlanabilirsiniz.
Aşı oldum, testim olumlu çıkar mı?
Aşı olduğunuz için testiniz olumlu çıkmaz. Ancak aşı daha sonrası Covid-19 gibisi halsizlik ve yakınmaları da akılda tutmak lazım.
Yumurtaya, penisiline, toza, kediye alerjim var, aşı yapabilir miyim?
Bildirilmiş rastgele bir alerji sözü yok. Bu alerjiler aşı için bir mahzur teşkil etmez. esasen bilginiz haricinde bir alerjiniz olabileceği muhtemelliğine rağmen aşı daha sonrası ilgili sıhhat kuruluşunda belli bir vakit geçirmeniz önerilir.
Aşı daha sonrası banyo yapabilir miyim?
Aşıdan daha sonra duş ve banyo yapmakla ilgili bir çekincemiz yok.
Aşı daha sonrası nasıl besleneyim?
Beslenmeyle ile ilgili aşı protokolüne gereksinim yok. Aşı öncesi nasıl besleniyorsanız, sıvı alma seviyeniz, uyku sisteminiz her neyse motamot devam edebilirsiniz.
Gebelik ve emzirme periyodunda aşı yapılabilir mi?
Gebelik ve emzirme periyodunda aşıya yönelik bir çekince yok, gebelikte de emzirme devrinde de aşı yapılabilir.