GPS Nedir?
GPS (Global Positioning System; Küresel Konumlama Sistemi) manasına gelmektedir. Amacı dünya etrafında dönen uydular aracılığıyla yerdeki objelerin konumunu saptamaktır. GPS sistemi Amerikan ordusuna ait bir sistemdir. Bir başka deyişle GPS sisteminin sahibi Amerika Birleşik Devletleridir. 1973 yılında aktif olan sistem 1983 yılında bir Kore yolcu uçağının hatalı konum saptama nedeniyle yasak hava sahasına girip düşürülmesi ve 269 kişinin ölümüyle sonuçlanan olay sonrasında sivil kullanıma da açılmış durumdadır. Ancak yinede GPS sistemi Amerika tarafından kontrol edilmekte ve örneğin Amerika’nın askeri harekât düzenleyeceği bölgelerde kapatılmaktadır. Peki, GPS sistemi nasıl çalışmaktadır? Sistem yapı olarak basittir. Dünya çevresinde yörüngeye oturtulmuş 24 adet uydu yeryüzüne kesintisiz olarak konum sinyali gönderir. Yeryüzündeki alıcılarsa ki bunlar cep telefonlarımız araç içi navigasyon cihazları vb. aletlerdir. Bu sinyalleri işleyerek enlem boylam bilgisini üretir.
Gps semasi
Yeryüzündeki alıcının doğru iki boyutlu bir konum belirleyebilmesi için en az üç uydu sinyalini alarak tek kesişme noktasını hesaplamak zorundadır. Eğer üç boyutlu yani yerden yükseklikte dâhil bir konum hesaplanacaksa en az dört uydu sinyaline ihtiyaç duyulur. Konum bu sinyallerin kesişme noktasının hesaplanmasıyla bulunur. Her GPS alıcı enlem ve boylam bilgisini bize verir ancak konumumuzu ayarlayabilmemiz için alıcımızda mutlaka bir harita yüklü olmalıdır. Bu harita bizim konumumuzu algılamamız için gereklidir. GPS uyduları aynı zamanda hiç şaşmayan bir atom saati taşırlar. Bu sayede tüm uydular aynı saati kullanır ve alıcı cihazlar hem doğru hem de bulunduğu saat diliminin saatine otomatik olarak ayarlanır. GPS sistemi uzay, yer yönetim ve kullanıcı bölümlerinden oluşur. Uydular 12 saatte bir dünya etrafındaki tam turlarını tamamlarlar. Güneş enerjisiyle çalışan uyduların ortalama ömürleri 10 yıldır. Yer yönetimi tarafından kullanılmak üzere yörünge düzeltmesi için küçük roketlere sahiptirler. Yer yönetim bölümü uyduları sürekli doğru pozisyonda ve aktif tutmak için çalışır. Yer yönetim dünya etrafına yerleştirilmiş 24 adet uydu ve gereğinde devreye alınan yedeklerini yönetir. Dünya üzerinde 5 ana merkez vardır. Uyduların yönetimi ve işletmesi Amerika Savunma Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Kullanıcı bölümü telefon, araç içi cihazlar, el cihazları gibi navigasyon alıcılarından oluşur. Uydular çok düşük güçte sinyal üretirler. Bu nedenle alıcının kaliteli olmaması ya da bina, dağ, tünel vb. fiziksel engeller sinyal alımını kesintiye uğratır. GPS alıcıları hem sivil hem askeri araçlarda hem de yaya olarak kullanılır. Daha güçlü özel antenler doğası gereği zayıf olan GPS sinyallerinin daha etkin işlenmesini sağlar. Amerika Birleşik Devletlerine ait olmayan alternatif GPS sistemleri üzerinde de çalışılmaktadır. Avrupa Birliğinin Galileo Rusya’nın Glonass Çinin Beidou ve Hindistan’ın IRNSS sistemleri halen geliştirilme aşamasında tam olarak aktif olmayan sistemlerdir.
GPS (Global Positioning System; Küresel Konumlama Sistemi) manasına gelmektedir. Amacı dünya etrafında dönen uydular aracılığıyla yerdeki objelerin konumunu saptamaktır. GPS sistemi Amerikan ordusuna ait bir sistemdir. Bir başka deyişle GPS sisteminin sahibi Amerika Birleşik Devletleridir. 1973 yılında aktif olan sistem 1983 yılında bir Kore yolcu uçağının hatalı konum saptama nedeniyle yasak hava sahasına girip düşürülmesi ve 269 kişinin ölümüyle sonuçlanan olay sonrasında sivil kullanıma da açılmış durumdadır. Ancak yinede GPS sistemi Amerika tarafından kontrol edilmekte ve örneğin Amerika’nın askeri harekât düzenleyeceği bölgelerde kapatılmaktadır. Peki, GPS sistemi nasıl çalışmaktadır? Sistem yapı olarak basittir. Dünya çevresinde yörüngeye oturtulmuş 24 adet uydu yeryüzüne kesintisiz olarak konum sinyali gönderir. Yeryüzündeki alıcılarsa ki bunlar cep telefonlarımız araç içi navigasyon cihazları vb. aletlerdir. Bu sinyalleri işleyerek enlem boylam bilgisini üretir.
Gps semasi
Yeryüzündeki alıcının doğru iki boyutlu bir konum belirleyebilmesi için en az üç uydu sinyalini alarak tek kesişme noktasını hesaplamak zorundadır. Eğer üç boyutlu yani yerden yükseklikte dâhil bir konum hesaplanacaksa en az dört uydu sinyaline ihtiyaç duyulur. Konum bu sinyallerin kesişme noktasının hesaplanmasıyla bulunur. Her GPS alıcı enlem ve boylam bilgisini bize verir ancak konumumuzu ayarlayabilmemiz için alıcımızda mutlaka bir harita yüklü olmalıdır. Bu harita bizim konumumuzu algılamamız için gereklidir. GPS uyduları aynı zamanda hiç şaşmayan bir atom saati taşırlar. Bu sayede tüm uydular aynı saati kullanır ve alıcı cihazlar hem doğru hem de bulunduğu saat diliminin saatine otomatik olarak ayarlanır. GPS sistemi uzay, yer yönetim ve kullanıcı bölümlerinden oluşur. Uydular 12 saatte bir dünya etrafındaki tam turlarını tamamlarlar. Güneş enerjisiyle çalışan uyduların ortalama ömürleri 10 yıldır. Yer yönetimi tarafından kullanılmak üzere yörünge düzeltmesi için küçük roketlere sahiptirler. Yer yönetim bölümü uyduları sürekli doğru pozisyonda ve aktif tutmak için çalışır. Yer yönetim dünya etrafına yerleştirilmiş 24 adet uydu ve gereğinde devreye alınan yedeklerini yönetir. Dünya üzerinde 5 ana merkez vardır. Uyduların yönetimi ve işletmesi Amerika Savunma Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Kullanıcı bölümü telefon, araç içi cihazlar, el cihazları gibi navigasyon alıcılarından oluşur. Uydular çok düşük güçte sinyal üretirler. Bu nedenle alıcının kaliteli olmaması ya da bina, dağ, tünel vb. fiziksel engeller sinyal alımını kesintiye uğratır. GPS alıcıları hem sivil hem askeri araçlarda hem de yaya olarak kullanılır. Daha güçlü özel antenler doğası gereği zayıf olan GPS sinyallerinin daha etkin işlenmesini sağlar. Amerika Birleşik Devletlerine ait olmayan alternatif GPS sistemleri üzerinde de çalışılmaktadır. Avrupa Birliğinin Galileo Rusya’nın Glonass Çinin Beidou ve Hindistan’ın IRNSS sistemleri halen geliştirilme aşamasında tam olarak aktif olmayan sistemlerdir.