Bilimsel araştırma sağlığın tek garantisidir. Peki yarın bizi nasıl iyileştirecek? Cevap 2023 Selam Şenliği sahnesinden geldi. Serge HarocheFransız fizikçi, 2012’de Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı (Amerikalılarla birlikte) David Wineland) bireysel kuantum sistemlerinin ölçümüne ve manipülasyonuna izin veren deneysel yöntemlerin keşfi için. Müdürün gözlemlerine ayrıntılı bir yanıt Cumhuriyet Maurizio Molinari. Nobel Ödülü sahibine göre “siyasetçilerin tam olarak takdir ettiklerini göstermedikleri” temel araştırmalarla başlıyoruz.
Haroche, “Hayatlarımızı değiştiren araçların uygulanmasında bile temel bilime ihtiyacımız olduğu açık. Temel bilim olmadan uygulamalı bilim olmazdı. Bu da bir sorun çünkü politikacılar bu konuya gereken ilgiyi göstermiyor” dedi. “.
Temel bilimi teşvik edin
Sadece kaynaklar değil merak da sağlığa uygulanan bilimin geleceğine bakmanın itici gücüdür. Haroche, “Bilim merakla hareket eder, keşiflerden gelir çünkü bu önkoşul olmadan gençleri çekemezsiniz” diye açıkladı Haroche. Dolayısıyla işin sadece parasal, finansal yönü yok. Çünkü temel bilim olmasaydı lazer, lazer gibi uygulamalara sahip olamazdık, bilgisayar, GPS”.
Araştırma ve cihazların temel rol oynadığı ışıkla ilgili çalışma ve uygulamalardan bahseden profesör, fizik ve tıp arasındaki olağanüstü bağlantıya ilişkin düşüncelerini açıkladı. “Bu ışık için de geçerli, aynı zamanda örneğin tıbbi bilgide devrim yaratan manyetik rezonans görüntüleme için de geçerli,” diye açıkladı bilim insanı. Onlar sayesinde insan beynine elektrotlar yerleştirebiliyoruz. İçeri giren ışık beyni aydınlatıyor ve harekete geçiriyor onları çalıştıran moleküller. Bu tam olarak temel bilim çalışmalarından kaynaklanıyor.”
Halkın güvensizliği
Ama bir engel var. Eğer bilimsel ve teknolojik ilerleme toplumsal ilerlemede ve aynı zamanda sağlığın iyileştirilmesinde temel bir rol oynuyorsa, sürtüşmeyi yaratan, çoğu zaman şüpheci olduğunu ortaya koyan kamuoyudur. Birçoğu bilime güvenmiyor.
Peki bu yaklaşımı nasıl tersine çevirebiliriz?” Haroche şöyle yanıt verdi: Bu gerçek bir paradoks. Artık bilim bizi pandemiye karşı aşılar gibi temel keşiflere yönlendirdiği ve iklim değişikliğini hafifletecek çözümler geliştirdiği için bir güvensizlik duygusu yaratılıyor ” İnsanlar artık kendilerini korunaklı hissetmiyorlar ve bu belki de küreselleşmenin de etkisi. Bu aynı zamanda sahte haberler yaratan ve bu yaklaşımı destekleyen İnternet’in yayılmasına da bağlı olabilir.” “Bir bilim insanının bunu anlaması zordur – diye devam etti -. Bu eğilim konusunda çok endişeliyim çünkü ters etki yaratıyor. Pek çok zorlukla karşı karşıyayız ve bunlarla yüzleşmemize yalnızca bilim yardımcı olabilir”.
Bilim alanında eğitim alın
Nasıl düzeltilir? Bilimsel kültürü yayarak ama her şeyden önce eğiterek. Haroche’ye göre hiçbir şüphe yok: “Medyanın bilim dünyası hakkında bilgi vermedeki rolü ne olabilir? Ve bu, daha iyi anlaşılmasına olanak sağlayacak bir tartışmayı tetiklemek olabilir mi? Doktorların bir rolü var, ancak bundan önce sorun şu ki: “Eğitim ve öğretimin – altını çizdi -. Okullarda daha iyi bir tane olmalı. Çocuklar bilimin nasıl ilerlemeye yol açabileceğini anlamalı, teori ile pratik arasındaki bağlantıyı derinleştirmeli, modeller oluşturulduğunda ne olacağını ve tahminde bulunup bulunamayacağını anlamaya çalışmalıdır.”
Nobel Ödülü sahibi, eğitimden bahsederken “ilkokul, lise ve üniversite”den söz ediyor. Şunları ifade ediyor: “Bilimsel eğitimde de bir düşüş görüyorum çünkü çoğu zaman yeterli ücret ödenmediği için öğretmen bulunamıyor. Daha yeterli maaş almaları gerekiyor.”
Bilim, teknoloji ve süper güçler arasındaki diyalog
Filmde ayrıca bilim ve teknoloji arasındaki diyaloğun öneminden de bahsedildi. Oppenheimer süper güçlerle karşı karşıya gelmede oynadıkları rolle bağlantılı olarak. Bu film bize siyaset ile bilimi birleştirmenin sonuçlarını hatırlatıyor. Bütün bunlar göz önüne alındığında, Haroche bilim adamlarının bağımsızlığını kaybetmesinden ne kadar endişeli? Selam Festivali sahnesinde “Bilim olumlu ya da olumsuz şekilde kullanılabilir” dedi. Oppenheimer açıkça söylüyor ki, meslektaşlarımız atom bombasını geliştirirken amacımız projeyi bir an önce hayata geçirmekti ama daha sonra durum kontrolden çıktı.”
“Ancak bilim, bilgi edinmek anlamına gelir ve bundan kaçınılamaz,” diye devam etti Nobel Ödülü sahibi. Belirli konulara daha derinlemesine dalmamak imkansızdır. Bunun bir örneği, kimsenin durduramayacağı, ancak mutlaka yapılması gereken yapay zekadır. Uygulamaların ve sonuçlarının olumsuz olmaması için daha sıkı kurallarla düzenlenecektir.”
ABD ile Avrupa arasındaki yatırımlar ve rekabet
Haroche daha sonra temel araştırmalara ayrılan yatırımlar konusunda ABD ile Avrupa arasında herhangi bir fark olup olmadığına ilişkin görüşünü de dile getirdi. “Yatırımlar açısından elbette, örneğin en son Nobel Ödülü ile Avrupa rekabet edebiliyor” dedi. Çin gibi daha fazla yatırım yapan ülkelerin olduğu doğru, ama yapmadıkları da doğru. Özgür bir uygarlığa sahip olabiliriz, dolayısıyla bilim insanları bizim gibi etik yargılara sahip olamazlar. Aslında hâlâ rekabet edebiliriz.”
Peki bilim insanları arasında daha iyi bir işbirliği mümkün mü? Uzman, “Hem araştırma yönünün hem de uygulamasının geliştirilmesinin esas olduğunu belirtti. Ayrıca bunun farklı deneyim ve kültürlere sahip farklı ülkeler arasında da olması gerekiyor. Bilginin pratiğe aktarılmasının gerçekleşmesi önemlidir. ABD Avrupa’nın önünde, örneğin startup’ların doğuşunu düşünüyorum.”
Kuantum fiziği ve tıp
Haroche’un tahminleri kuantum fiziğini ve tıp çalışmalarını da etkiliyor. “Bu alanda ne öngörüyorum? Ben fiziğin tıbba uygulanması konusunda uzman değilim” diye açıkladı. Kuantum cihazları bile çok hassas ölçüm yöntemleri geliştirebilir. Artık çok yakın ve hassas darbelere sahip olan lazerler gibi. Az önce verilen Nobel ödüllerinden birini getirdik. Bu şekilde tıp alanında uygulamaları olabilecek fizyolojik süreçleri açıklayabiliriz.” “Özellikle kuantum biyolojisi açısından konu tartışmalıdır, çünkü bu olaylar sıklıkla çok düşük sıcaklıklarda meydana gelir, dolayısıyla hücresel düzeyde bir etkinin olduğunu göstermek zordur. Ancak moleküller kesinlikle kuantum fiziği olmadan anlaşılamaz.”
Işık üzerine çalışmalar
Işıkla ilgili çalışmalara geri dönen Nobel Ödülü sahibi, bu keşiflerden doğabilecek anlam ve olasılıkları anlattı. “Işık, dış dünya hakkında bilgi sahibi olmak için önemlidir” dedi. Kendimize bakıyoruz ve ışığın yapmamıza izin verdiği şey tam da bu. Bilginin çoğu onun tarafından taşınıyor: Lazerlerden ve optik fiberlerden bahsediyorum, ağda olup biten ve gerçek zamanlı iletişim kurmamızı sağlayan şeyler. Ancak bunlar dışarıdan gelen saldırılara karşı korunması gereken hassas uygulamalardır. Teknolojik ve teknolojik olmayan dünyamızdaki tüm bağlantılar, ışık ve madde alışverişine dayanmaktadır.”
“Uzun zaman önce, bilimin ortaya çıkmasından önce, güneş kültünden önce ışık kültü vardı, çünkü her şeyin bundan türediği anlaşılıyordu” diye devam etti. Bu nedenle ışığın elimizdeki en iyi araç olduğunu söyleyebiliriz. Aynı zamanda farklı dünyalarla da iletişim kurmak zorundayız, evrensel bir iletişim aracıdır ve bunu biyolojik uygulamalarda ve tıpta da (göz tedavisinde lazer kullanımı) kullanıyoruz.
Gençlere şunu söylüyorum: Bilim büyük bir maceradır”
Haroche Nobel Ödülü sahibi ve pek çok kişi onun yazdıklarını ve keşiflerini inceliyor. Peki başkalarının bilmediği ne öğrendi? “Zor soru – diye yorum yaptı. Ben gençken, akıl hocalarımdan biri bana genç bilim adamlarının edinmeleri gereken tüm bilgilerden bunaldıklarını söyledi. Ben onlara şunu söylüyorum: her şeyi değil, tek bir şeyi ve çok iyi öğrenmeniz gerekiyor Araştırmanın anlamı şudur: Bir temaya odaklanmak, küçük bir adım. Bilim fantastik bir maceradır. Ve bilim yaptığınızda kendinizi büyük bir maceranın parçası hissedersiniz.” “Benim için bilim budur ve sanırım tüm meslektaşlarım da bunu bu şekilde görüyor” diye tamamladı. Bir bilim insanı olarak büyük sanatçıları ve onların yaptıklarını takdir etme ayrıcalığına sahibim.”
Haroche, “Hayatlarımızı değiştiren araçların uygulanmasında bile temel bilime ihtiyacımız olduğu açık. Temel bilim olmadan uygulamalı bilim olmazdı. Bu da bir sorun çünkü politikacılar bu konuya gereken ilgiyi göstermiyor” dedi. “.
Temel bilimi teşvik edin
Sadece kaynaklar değil merak da sağlığa uygulanan bilimin geleceğine bakmanın itici gücüdür. Haroche, “Bilim merakla hareket eder, keşiflerden gelir çünkü bu önkoşul olmadan gençleri çekemezsiniz” diye açıkladı Haroche. Dolayısıyla işin sadece parasal, finansal yönü yok. Çünkü temel bilim olmasaydı lazer, lazer gibi uygulamalara sahip olamazdık, bilgisayar, GPS”.
Araştırma ve cihazların temel rol oynadığı ışıkla ilgili çalışma ve uygulamalardan bahseden profesör, fizik ve tıp arasındaki olağanüstü bağlantıya ilişkin düşüncelerini açıkladı. “Bu ışık için de geçerli, aynı zamanda örneğin tıbbi bilgide devrim yaratan manyetik rezonans görüntüleme için de geçerli,” diye açıkladı bilim insanı. Onlar sayesinde insan beynine elektrotlar yerleştirebiliyoruz. İçeri giren ışık beyni aydınlatıyor ve harekete geçiriyor onları çalıştıran moleküller. Bu tam olarak temel bilim çalışmalarından kaynaklanıyor.”
Halkın güvensizliği
Ama bir engel var. Eğer bilimsel ve teknolojik ilerleme toplumsal ilerlemede ve aynı zamanda sağlığın iyileştirilmesinde temel bir rol oynuyorsa, sürtüşmeyi yaratan, çoğu zaman şüpheci olduğunu ortaya koyan kamuoyudur. Birçoğu bilime güvenmiyor.
Peki bu yaklaşımı nasıl tersine çevirebiliriz?” Haroche şöyle yanıt verdi: Bu gerçek bir paradoks. Artık bilim bizi pandemiye karşı aşılar gibi temel keşiflere yönlendirdiği ve iklim değişikliğini hafifletecek çözümler geliştirdiği için bir güvensizlik duygusu yaratılıyor ” İnsanlar artık kendilerini korunaklı hissetmiyorlar ve bu belki de küreselleşmenin de etkisi. Bu aynı zamanda sahte haberler yaratan ve bu yaklaşımı destekleyen İnternet’in yayılmasına da bağlı olabilir.” “Bir bilim insanının bunu anlaması zordur – diye devam etti -. Bu eğilim konusunda çok endişeliyim çünkü ters etki yaratıyor. Pek çok zorlukla karşı karşıyayız ve bunlarla yüzleşmemize yalnızca bilim yardımcı olabilir”.
Bilim alanında eğitim alın
Nasıl düzeltilir? Bilimsel kültürü yayarak ama her şeyden önce eğiterek. Haroche’ye göre hiçbir şüphe yok: “Medyanın bilim dünyası hakkında bilgi vermedeki rolü ne olabilir? Ve bu, daha iyi anlaşılmasına olanak sağlayacak bir tartışmayı tetiklemek olabilir mi? Doktorların bir rolü var, ancak bundan önce sorun şu ki: “Eğitim ve öğretimin – altını çizdi -. Okullarda daha iyi bir tane olmalı. Çocuklar bilimin nasıl ilerlemeye yol açabileceğini anlamalı, teori ile pratik arasındaki bağlantıyı derinleştirmeli, modeller oluşturulduğunda ne olacağını ve tahminde bulunup bulunamayacağını anlamaya çalışmalıdır.”
Nobel Ödülü sahibi, eğitimden bahsederken “ilkokul, lise ve üniversite”den söz ediyor. Şunları ifade ediyor: “Bilimsel eğitimde de bir düşüş görüyorum çünkü çoğu zaman yeterli ücret ödenmediği için öğretmen bulunamıyor. Daha yeterli maaş almaları gerekiyor.”
Bilim, teknoloji ve süper güçler arasındaki diyalog
Filmde ayrıca bilim ve teknoloji arasındaki diyaloğun öneminden de bahsedildi. Oppenheimer süper güçlerle karşı karşıya gelmede oynadıkları rolle bağlantılı olarak. Bu film bize siyaset ile bilimi birleştirmenin sonuçlarını hatırlatıyor. Bütün bunlar göz önüne alındığında, Haroche bilim adamlarının bağımsızlığını kaybetmesinden ne kadar endişeli? Selam Festivali sahnesinde “Bilim olumlu ya da olumsuz şekilde kullanılabilir” dedi. Oppenheimer açıkça söylüyor ki, meslektaşlarımız atom bombasını geliştirirken amacımız projeyi bir an önce hayata geçirmekti ama daha sonra durum kontrolden çıktı.”
“Ancak bilim, bilgi edinmek anlamına gelir ve bundan kaçınılamaz,” diye devam etti Nobel Ödülü sahibi. Belirli konulara daha derinlemesine dalmamak imkansızdır. Bunun bir örneği, kimsenin durduramayacağı, ancak mutlaka yapılması gereken yapay zekadır. Uygulamaların ve sonuçlarının olumsuz olmaması için daha sıkı kurallarla düzenlenecektir.”
ABD ile Avrupa arasındaki yatırımlar ve rekabet
Haroche daha sonra temel araştırmalara ayrılan yatırımlar konusunda ABD ile Avrupa arasında herhangi bir fark olup olmadığına ilişkin görüşünü de dile getirdi. “Yatırımlar açısından elbette, örneğin en son Nobel Ödülü ile Avrupa rekabet edebiliyor” dedi. Çin gibi daha fazla yatırım yapan ülkelerin olduğu doğru, ama yapmadıkları da doğru. Özgür bir uygarlığa sahip olabiliriz, dolayısıyla bilim insanları bizim gibi etik yargılara sahip olamazlar. Aslında hâlâ rekabet edebiliriz.”
Peki bilim insanları arasında daha iyi bir işbirliği mümkün mü? Uzman, “Hem araştırma yönünün hem de uygulamasının geliştirilmesinin esas olduğunu belirtti. Ayrıca bunun farklı deneyim ve kültürlere sahip farklı ülkeler arasında da olması gerekiyor. Bilginin pratiğe aktarılmasının gerçekleşmesi önemlidir. ABD Avrupa’nın önünde, örneğin startup’ların doğuşunu düşünüyorum.”
Kuantum fiziği ve tıp
Haroche’un tahminleri kuantum fiziğini ve tıp çalışmalarını da etkiliyor. “Bu alanda ne öngörüyorum? Ben fiziğin tıbba uygulanması konusunda uzman değilim” diye açıkladı. Kuantum cihazları bile çok hassas ölçüm yöntemleri geliştirebilir. Artık çok yakın ve hassas darbelere sahip olan lazerler gibi. Az önce verilen Nobel ödüllerinden birini getirdik. Bu şekilde tıp alanında uygulamaları olabilecek fizyolojik süreçleri açıklayabiliriz.” “Özellikle kuantum biyolojisi açısından konu tartışmalıdır, çünkü bu olaylar sıklıkla çok düşük sıcaklıklarda meydana gelir, dolayısıyla hücresel düzeyde bir etkinin olduğunu göstermek zordur. Ancak moleküller kesinlikle kuantum fiziği olmadan anlaşılamaz.”
Işık üzerine çalışmalar
Işıkla ilgili çalışmalara geri dönen Nobel Ödülü sahibi, bu keşiflerden doğabilecek anlam ve olasılıkları anlattı. “Işık, dış dünya hakkında bilgi sahibi olmak için önemlidir” dedi. Kendimize bakıyoruz ve ışığın yapmamıza izin verdiği şey tam da bu. Bilginin çoğu onun tarafından taşınıyor: Lazerlerden ve optik fiberlerden bahsediyorum, ağda olup biten ve gerçek zamanlı iletişim kurmamızı sağlayan şeyler. Ancak bunlar dışarıdan gelen saldırılara karşı korunması gereken hassas uygulamalardır. Teknolojik ve teknolojik olmayan dünyamızdaki tüm bağlantılar, ışık ve madde alışverişine dayanmaktadır.”
“Uzun zaman önce, bilimin ortaya çıkmasından önce, güneş kültünden önce ışık kültü vardı, çünkü her şeyin bundan türediği anlaşılıyordu” diye devam etti. Bu nedenle ışığın elimizdeki en iyi araç olduğunu söyleyebiliriz. Aynı zamanda farklı dünyalarla da iletişim kurmak zorundayız, evrensel bir iletişim aracıdır ve bunu biyolojik uygulamalarda ve tıpta da (göz tedavisinde lazer kullanımı) kullanıyoruz.
Gençlere şunu söylüyorum: Bilim büyük bir maceradır”
Haroche Nobel Ödülü sahibi ve pek çok kişi onun yazdıklarını ve keşiflerini inceliyor. Peki başkalarının bilmediği ne öğrendi? “Zor soru – diye yorum yaptı. Ben gençken, akıl hocalarımdan biri bana genç bilim adamlarının edinmeleri gereken tüm bilgilerden bunaldıklarını söyledi. Ben onlara şunu söylüyorum: her şeyi değil, tek bir şeyi ve çok iyi öğrenmeniz gerekiyor Araştırmanın anlamı şudur: Bir temaya odaklanmak, küçük bir adım. Bilim fantastik bir maceradır. Ve bilim yaptığınızda kendinizi büyük bir maceranın parçası hissedersiniz.” “Benim için bilim budur ve sanırım tüm meslektaşlarım da bunu bu şekilde görüyor” diye tamamladı. Bir bilim insanı olarak büyük sanatçıları ve onların yaptıklarını takdir etme ayrıcalığına sahibim.”