[color=]SURİYELİLER KAÇ YILDIR TÜRKİYE’DE? KARŞILAŞTIRMALI BİR TOPLUMSAL ANALİZ[/color]
Türkiye’nin son on yılına damgasını vuran en önemli toplumsal dönüşümlerden biri, Suriye iç savaşının ardından yaşanan göç hareketidir. 2011’de başlayan savaşla birlikte Türkiye’ye yönelen göç dalgası, bugün 2025 itibarıyla yaklaşık 14 yıldır ülke gündeminde yer alıyor. Göç İdaresi Başkanlığı’nın verilerine göre, 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de 3,1 milyonun üzerinde geçici koruma statüsündeki Suriyeli bulunuyor. Bu sayı, 2014’teki 1 milyonluk rakamın üç katından fazla.
Toplumun Suriyelilere bakışı, ekonomik koşullar, sosyal entegrasyon politikaları ve kültürel etkileşim gibi birçok dinamiğe bağlı olarak değişiyor. Bu yazıda, Suriyelilerin Türkiye’de geçirdiği yılların hem veriler hem de deneyimler ışığında nasıl farklı algılandığını, erkeklerin ve kadınların bakış açıları üzerinden karşılaştırmalı bir biçimde ele alacağız.
---
[color=]VERİLERİN IŞIĞINDA: 14 YILIN SOSYAL VE EKONOMİK TABLOSU[/color]
2011’den bu yana geçen 14 yılda Suriyelilerin Türkiye’deki varlığı artık “geçici” olmaktan çıktı. TÜİK verilerine ve Dünya Bankası raporlarına göre, 2011–2025 arasında Suriyelilerle ilgili şu değişimler öne çıktı:
- Eğitim: Türkiye’de 2025 itibarıyla 1 milyonun üzerinde Suriyeli çocuk okul çağında. Millî Eğitim Bakanlığı verileri, bu çocukların %65’inin eğitime eriştiğini, ancak özellikle lise ve üzeri seviyelerde oranların ciddi biçimde düştüğünü gösteriyor.
- İstihdam: ILO’nun 2024 raporuna göre, Suriyelilerin yaklaşık %40’ı kayıt dışı işlerde çalışıyor. Kadın Suriyelilerin iş gücüne katılım oranı ise yalnızca %10 civarında.
- Ekonomik etki: Göçmen emeği bazı sektörlerde (özellikle tarım, tekstil ve inşaat) üretim maliyetlerini düşürürken, aynı zamanda yerel iş gücüyle rekabet tartışmalarını da artırdı.
Bu veriler, Türkiye’nin sosyal dokusunun Suriyeli göçüyle nasıl dönüştüğünü açık biçimde ortaya koyuyor. Ancak mesele sadece rakamlar değil; bu rakamların arkasındaki insan hikâyeleri ve toplumun onlara verdiği tepki de en az veriler kadar belirleyici.
---
[color=]ERKEKLERİN BAKIŞI: NESNEL, RASYONEL VE KONTROL ARAYIŞI[/color]
Forumlarda ve kamuoyu araştırmalarında erkeklerin göç konusuna yaklaşımı çoğu zaman ekonomik ve güvenlik temelli oluyor. Örneğin KONDA’nın 2023 araştırmasına göre, erkeklerin %68’i “Suriyelilerin Türkiye ekonomisine olumsuz etkisi olduğunu” düşünüyor. Bu yaklaşım genellikle rasyonel analiz üzerine kurulmuş gibi görünse de, aslında “kaynak paylaşımı” endişesiyle şekilleniyor.
Bir erkek forum katılımcısının sözleriyle:
> “Benim mahallemde Suriyeliler açtıkları küçük dükkanlarla fiyatları düşürüyor, ama kayıt dışı çalıştıkları için bu sürdürülebilir değil. Devlet kontrol etmeli.”
Bu bakış açısında kontrol, düzen ve sürdürülebilirlik kavramları öne çıkıyor. Erkekler genellikle göçün makro etkilerine, yani ekonomi, güvenlik, istihdam, devlet politikası gibi alanlara odaklanıyorlar. Bu durum, onların toplumsal rollerinde “sağlayıcı” kimliğin etkisini de yansıtıyor.
Ancak bu rasyonel görünümün ardında duygusal unsurlar da var: gelecek kaygısı, sosyal statü endişesi ve kimlik çatışması. Özellikle genç erkeklerde “fırsat rekabeti” hissi (örneğin, iş veya evlilik gibi alanlarda) bu konuda belirginleşiyor.
---
[color=]KADINLARIN BAKIŞI: DUYGUSAL BAĞ, TOPLUMSAL ETKİ VE EMPATİ[/color]
Kadınların perspektifi ise genellikle insani boyut üzerinden şekilleniyor. Kadınların büyük bölümü göçün toplumsal etkilerine, çocukların eğitimi ve kadınların yaşadığı zorluklara odaklanıyor. KADEM’in 2022 raporuna göre, Türk kadınlarının %54’ü “Suriyeli kadınların yaşadığı travmaların toplum tarafından yeterince anlaşılmadığını” düşünüyor.
Bir forum kullanıcısının yorumu bu duygusal ve toplumsal farkındalığı yansıtıyor:
> “Savaşta eşini kaybetmiş, çocuklarıyla başka bir ülkeye sığınmış kadınları yargılamak kolay ama yaşadıklarını anlamaya çalışmak zorundayız.”
Kadınlar için mesele çoğu zaman “kimin haklı olduğu” değil, “kim daha çok zarar gördü” ekseninde şekilleniyor. Bu da onların, empati ve dayanışma odaklı bir söylem geliştirmesine neden oluyor.
Bununla birlikte, kadınlar da sadece duygusal değil; toplumsal düzenin korunması ve kültürel uyum konularında rasyonel kaygılar taşıyor. Örneğin, Suriyeli ve Türk kadınlar arasında yaşanan gündelik yaşam etkileşimleri, hem dayanışma hem de gerilim yaratabiliyor.
---
[color=]ORTAK NOKTA: BELİRSİZ GELECEK VE AİDİYET ÇATIŞMASI[/color]
14 yılın sonunda Türkiye’de doğan 700 binden fazla Suriyeli çocuk var. Bu nesil artık “geri dönme” fikrine uzak büyüyor. Dolayısıyla toplumun tartışması da “kalıcı mı, geçici mi?” sorusundan “nasıl birlikte yaşayacağız?” noktasına evriliyor.
Erkekler bu soruya “düzenin sağlanması” perspektifiyle yaklaşırken, kadınlar “uyumun insani yönü” üzerine odaklanıyor. Ancak her iki kesim için de ortak olan şey, belirsizlik. Çünkü hem yerli halk hem de Suriyeliler, geleceğin nasıl şekilleneceğini bilmiyor.
---
[color=]TARTIŞMAYA AÇIK SORULAR[/color]
- 14 yıldır süren bu süreçte “entegrasyon” mu, “ayrışma” mı daha baskın hale geldi?
- Devletin uyguladığı politikalar toplumsal uyumu destekliyor mu, yoksa gerilimi mi artırıyor?
- Suriyeli kadınların Türkiye’deki kadın hareketlerine katılımı toplumsal cinsiyet algısını dönüştürebilir mi?
- Ekonomik veriler ile duygusal algılar arasındaki uçurum, toplumsal kutuplaşmayı nasıl etkiliyor?
Bu soruların yanıtı, sadece siyasetçilerin değil, her bireyin sorumluluğunda. Çünkü göç artık bir “kriz” değil, kalıcı bir gerçeklik.
---
[color=]SONUÇ: VERİLERİN ARASINDAKİ İNSAN[/color]
Suriyeliler 14 yıldır Türkiye’de; bu süre bir kuşak demek. Veriler, toplumun hem dönüşümünü hem de direncini gösteriyor. Erkeklerin analitik, kadınların duygusal değil; her iki yaklaşım da farklı gerçeklikleri yansıtıyor. Erkeklerin “düzen” arayışıyla kadınların “anlam” arayışı birleştiğinde, ancak o zaman ortak bir toplumsal zemin kurulabilir.
Göç, sadece sınırların aşılması değil; insanların hikâyelerinin kesişmesi. Bu hikâyelerin bir kısmı acı, bir kısmı umut dolu. Ama her biri Türkiye’nin geleceğini şekillendiren birer veri, birer deneyim.
---
Kaynaklar:
- Göç İdaresi Başkanlığı (2025). “Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler İstatistikleri.”
- TÜİK (2024). “Türkiye Nüfus ve Göç Raporu.”
- ILO (2024). “Refugee Employment and Informal Labor in Turkey.”
- KONDA (2023). “Toplumda Suriyelilere Bakış.”
- KADEM (2022). “Kadın Göçmenlerin Türkiye’deki Durumu.”
- Dünya Bankası (2023). “Migration and Labor Market in Turkey.”
Türkiye’nin son on yılına damgasını vuran en önemli toplumsal dönüşümlerden biri, Suriye iç savaşının ardından yaşanan göç hareketidir. 2011’de başlayan savaşla birlikte Türkiye’ye yönelen göç dalgası, bugün 2025 itibarıyla yaklaşık 14 yıldır ülke gündeminde yer alıyor. Göç İdaresi Başkanlığı’nın verilerine göre, 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de 3,1 milyonun üzerinde geçici koruma statüsündeki Suriyeli bulunuyor. Bu sayı, 2014’teki 1 milyonluk rakamın üç katından fazla.
Toplumun Suriyelilere bakışı, ekonomik koşullar, sosyal entegrasyon politikaları ve kültürel etkileşim gibi birçok dinamiğe bağlı olarak değişiyor. Bu yazıda, Suriyelilerin Türkiye’de geçirdiği yılların hem veriler hem de deneyimler ışığında nasıl farklı algılandığını, erkeklerin ve kadınların bakış açıları üzerinden karşılaştırmalı bir biçimde ele alacağız.
---
[color=]VERİLERİN IŞIĞINDA: 14 YILIN SOSYAL VE EKONOMİK TABLOSU[/color]
2011’den bu yana geçen 14 yılda Suriyelilerin Türkiye’deki varlığı artık “geçici” olmaktan çıktı. TÜİK verilerine ve Dünya Bankası raporlarına göre, 2011–2025 arasında Suriyelilerle ilgili şu değişimler öne çıktı:
- Eğitim: Türkiye’de 2025 itibarıyla 1 milyonun üzerinde Suriyeli çocuk okul çağında. Millî Eğitim Bakanlığı verileri, bu çocukların %65’inin eğitime eriştiğini, ancak özellikle lise ve üzeri seviyelerde oranların ciddi biçimde düştüğünü gösteriyor.
- İstihdam: ILO’nun 2024 raporuna göre, Suriyelilerin yaklaşık %40’ı kayıt dışı işlerde çalışıyor. Kadın Suriyelilerin iş gücüne katılım oranı ise yalnızca %10 civarında.
- Ekonomik etki: Göçmen emeği bazı sektörlerde (özellikle tarım, tekstil ve inşaat) üretim maliyetlerini düşürürken, aynı zamanda yerel iş gücüyle rekabet tartışmalarını da artırdı.
Bu veriler, Türkiye’nin sosyal dokusunun Suriyeli göçüyle nasıl dönüştüğünü açık biçimde ortaya koyuyor. Ancak mesele sadece rakamlar değil; bu rakamların arkasındaki insan hikâyeleri ve toplumun onlara verdiği tepki de en az veriler kadar belirleyici.
---
[color=]ERKEKLERİN BAKIŞI: NESNEL, RASYONEL VE KONTROL ARAYIŞI[/color]
Forumlarda ve kamuoyu araştırmalarında erkeklerin göç konusuna yaklaşımı çoğu zaman ekonomik ve güvenlik temelli oluyor. Örneğin KONDA’nın 2023 araştırmasına göre, erkeklerin %68’i “Suriyelilerin Türkiye ekonomisine olumsuz etkisi olduğunu” düşünüyor. Bu yaklaşım genellikle rasyonel analiz üzerine kurulmuş gibi görünse de, aslında “kaynak paylaşımı” endişesiyle şekilleniyor.
Bir erkek forum katılımcısının sözleriyle:
> “Benim mahallemde Suriyeliler açtıkları küçük dükkanlarla fiyatları düşürüyor, ama kayıt dışı çalıştıkları için bu sürdürülebilir değil. Devlet kontrol etmeli.”
Bu bakış açısında kontrol, düzen ve sürdürülebilirlik kavramları öne çıkıyor. Erkekler genellikle göçün makro etkilerine, yani ekonomi, güvenlik, istihdam, devlet politikası gibi alanlara odaklanıyorlar. Bu durum, onların toplumsal rollerinde “sağlayıcı” kimliğin etkisini de yansıtıyor.
Ancak bu rasyonel görünümün ardında duygusal unsurlar da var: gelecek kaygısı, sosyal statü endişesi ve kimlik çatışması. Özellikle genç erkeklerde “fırsat rekabeti” hissi (örneğin, iş veya evlilik gibi alanlarda) bu konuda belirginleşiyor.
---
[color=]KADINLARIN BAKIŞI: DUYGUSAL BAĞ, TOPLUMSAL ETKİ VE EMPATİ[/color]
Kadınların perspektifi ise genellikle insani boyut üzerinden şekilleniyor. Kadınların büyük bölümü göçün toplumsal etkilerine, çocukların eğitimi ve kadınların yaşadığı zorluklara odaklanıyor. KADEM’in 2022 raporuna göre, Türk kadınlarının %54’ü “Suriyeli kadınların yaşadığı travmaların toplum tarafından yeterince anlaşılmadığını” düşünüyor.
Bir forum kullanıcısının yorumu bu duygusal ve toplumsal farkındalığı yansıtıyor:
> “Savaşta eşini kaybetmiş, çocuklarıyla başka bir ülkeye sığınmış kadınları yargılamak kolay ama yaşadıklarını anlamaya çalışmak zorundayız.”
Kadınlar için mesele çoğu zaman “kimin haklı olduğu” değil, “kim daha çok zarar gördü” ekseninde şekilleniyor. Bu da onların, empati ve dayanışma odaklı bir söylem geliştirmesine neden oluyor.
Bununla birlikte, kadınlar da sadece duygusal değil; toplumsal düzenin korunması ve kültürel uyum konularında rasyonel kaygılar taşıyor. Örneğin, Suriyeli ve Türk kadınlar arasında yaşanan gündelik yaşam etkileşimleri, hem dayanışma hem de gerilim yaratabiliyor.
---
[color=]ORTAK NOKTA: BELİRSİZ GELECEK VE AİDİYET ÇATIŞMASI[/color]
14 yılın sonunda Türkiye’de doğan 700 binden fazla Suriyeli çocuk var. Bu nesil artık “geri dönme” fikrine uzak büyüyor. Dolayısıyla toplumun tartışması da “kalıcı mı, geçici mi?” sorusundan “nasıl birlikte yaşayacağız?” noktasına evriliyor.
Erkekler bu soruya “düzenin sağlanması” perspektifiyle yaklaşırken, kadınlar “uyumun insani yönü” üzerine odaklanıyor. Ancak her iki kesim için de ortak olan şey, belirsizlik. Çünkü hem yerli halk hem de Suriyeliler, geleceğin nasıl şekilleneceğini bilmiyor.
---
[color=]TARTIŞMAYA AÇIK SORULAR[/color]
- 14 yıldır süren bu süreçte “entegrasyon” mu, “ayrışma” mı daha baskın hale geldi?
- Devletin uyguladığı politikalar toplumsal uyumu destekliyor mu, yoksa gerilimi mi artırıyor?
- Suriyeli kadınların Türkiye’deki kadın hareketlerine katılımı toplumsal cinsiyet algısını dönüştürebilir mi?
- Ekonomik veriler ile duygusal algılar arasındaki uçurum, toplumsal kutuplaşmayı nasıl etkiliyor?
Bu soruların yanıtı, sadece siyasetçilerin değil, her bireyin sorumluluğunda. Çünkü göç artık bir “kriz” değil, kalıcı bir gerçeklik.
---
[color=]SONUÇ: VERİLERİN ARASINDAKİ İNSAN[/color]
Suriyeliler 14 yıldır Türkiye’de; bu süre bir kuşak demek. Veriler, toplumun hem dönüşümünü hem de direncini gösteriyor. Erkeklerin analitik, kadınların duygusal değil; her iki yaklaşım da farklı gerçeklikleri yansıtıyor. Erkeklerin “düzen” arayışıyla kadınların “anlam” arayışı birleştiğinde, ancak o zaman ortak bir toplumsal zemin kurulabilir.
Göç, sadece sınırların aşılması değil; insanların hikâyelerinin kesişmesi. Bu hikâyelerin bir kısmı acı, bir kısmı umut dolu. Ama her biri Türkiye’nin geleceğini şekillendiren birer veri, birer deneyim.
---
Kaynaklar:
- Göç İdaresi Başkanlığı (2025). “Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler İstatistikleri.”
- TÜİK (2024). “Türkiye Nüfus ve Göç Raporu.”
- ILO (2024). “Refugee Employment and Informal Labor in Turkey.”
- KONDA (2023). “Toplumda Suriyelilere Bakış.”
- KADEM (2022). “Kadın Göçmenlerin Türkiye’deki Durumu.”
- Dünya Bankası (2023). “Migration and Labor Market in Turkey.”