Vitamin Eksikliğinin Tarihçesi

Leyla

Global Mod
Global Mod
25 Mar 2021
2,603
0
1
Çocuklarda görülen kemik hastalıklarından birinci kelam edenler Efesli Soranus (98–138) ve Bergamalı Galen’dir (130–200). O senelerda kemik hastalıklardan korunmak için güneş altında dinlenme öneriliyordu. Rönesans zamanında rikets bilhassa kuzey Avrupa ülkelerinde hayli yaygındı. O senelerda ressamlar tarafınca yapılan çabucak her fotoğrafta, dört köşe baş, göğüste ve bacakta hal bozuklukları, sarkık karın, el bileklerinde genişleme, raşitik rozariler ve Harrison oluğu üzere esas raşitizm bulgularının dikkat çektiği bildirilmiştir.

İngiltere’de rikets o kadar yaygındı ki, o senelerda hastalık konutlarından dışarı çıkarılmayan güçlü çocuklarında görülüyordu ve bu hastalığa “İngiliz Hastalığı” deniyordu. Daniel Whistler 1648 yılındaki doktora tezinde riketsin açık bir biçimde tanımını yapmış ise de rikets konusunda geniş kapsamlı bilgi içeren birinci kitap Glisson’un “de Rachitides” isimli kitabıdır. Francis Glisson (1597–1677)1650 yılında Londra’da Latince olarak basılan bu kitabının başında, bu biçimdea kadar bilinenlerden farklı olarak, riketsin farklı bir hastalık olduğunu şimdi günümüzdeki klinik bulguları ile tanım etmiş ve rikets isminin Yunancada bükülme, extremitelerde eğilme (twisted) manasına gelen “Rhachitis” den geldiğini belirtmiştir. Bugün İngilizce Rickets denilen hastalığa Almancada rachitis, Fransızcada rachitisme ismi verilir.

Sanayi ihtilali sırasında kentlerde hava kirliliğinin başlaması ile birlikte güneş görmeyen sık yerleştirilmiş konutlarda yaşayan yoksul aile çocuklarında rikets’in daha sık görüldüğü, buna rağmen beslenmesi hiç de düzgün olmayan taşrada yaşayan çocuklarda bu hastalığın rastlanmadığı bildirilmiştir. İngiltere’de 1915 yılında ilkokul öğrencilerinde %80, 1928’de anaokullarında %87, 1944’de 3–6 yaşındaki çocuklarda %79 oranında rikets tanısı temalıyordu.

1800’lerin başlarında riketsin yalnızca diyetteki alım yetersizliği’ne bağlı olduğu zannediliyordu. 1822 yılında Polonyalı bir tabip olan Snadecki maddi durumu uygun olan anne ve babalara, riketsi olan çocuklarını kent dışına gdolayıp orada uzun müddet açık havaya bırakmalarını önerdi. bu biçimdece, Snadecki riketsin önlenmesi ve tedavisinde güneş ışığının (UV) aktifliğini birinci defa vurgulamış oldu. 1890’da ise Palm bu müşahedeleri destekledi ve riketsin önlenmesinde sistemik güneş banyosu uygulamalarını başlattı. Huldschinsky ise 1919 yılında haftada 3 kez/1 saat olmak şartı ile bir quartz lamba kullanarak UV ışın uygulanması yaparak, UV ışının rikets tedavisindeki yerini ve değerini delile dayalı olarak gösterdi.

1918’de Mellanby riketsin balık yağı kullanması ile önlenebileceğini gösterdi. Mc Collum ise balık yağında riketsi önleyen ve tedavi eden bu unsurun vitamin D olduğunu kanıtladı. sonrasındasında Steenbock ve Black çeşitli bitkilerin (mayanın) UV irradiasyonu yolu ile ergosterolden vitamin D2 ye dönüşümünün sağlanarak bu biçimdece besinlerin anti-raşitik özellik kazandığını gösterdi. çabucak sonrasında vitamin D’nin yapısı aydınlatıldı ve mayadan ucuz bir biçimde sentezlenen bitkisel vitamin D, standart 400 IU dozunda (250cc süt) süte güçlendirmek gayesiyle ek edildi.

Süte vitamin D eğinin başlatılması ile bir arada sanayi ihtilalinden daha sonra gitgide artma gösteren nutrisyonel rikets sıklığında 1920’li senelerdan daha sonra bilhassa ABD’de bariz oranda bir azalma sağlandı. ondan sonrasında bu vitamin D nin antiraşitik aktivitesinin deriden sentez edilen vitamin D’ye göre daha düşük olduğu gösterildi. bu biçimdece bitkisel kaynaklı vitamin D, vit D2 ve hayvansal kaynaklı olan ise vit.D3 olarak isimlendirilmeye başlandı.

1960-1980’li yıllar içinde ikinci olarak, nutrisyonel rikets tanısı konulan olay sayısında besbelli olarak artma saptandı. bu vakitteki rikets tanısı konulan hadiseler daha fazlaca deri rengi koyu olan, dinî yahut kültürel niçinlerle örtülü giysisi yeğleyen yahut vegeteryan anne bebeklerinden oluşuyordu. Bu çocuklar daha fazlaca 35. paralelin kuzeyinde, hava kirliliğinin besbelli olduğu ülkelerde yaşayan ve yalnızca anne sütü ile beslenen bebekler idi. bu vakitteki nutrisyonel rikets epidemisi ise oral vitamin D3 uygulaması ile denetim altına alınabildi.

1990’lı senelerdan günümüze kadar gelen müddette ise 3. defa nutrisyonel rikets tansında besbelli bir artma saptandı. bu vakitte ise ABD’de Afro-Amerikanların ve Hispaniklerin yalnızca anne sütü ile beslenen bebekleri en başta gelen risk kümesini oluşturuyordu. Ayrıyeten konut ortasında hayat, maternal vitamin D eksikliği, vitamin D intoksikasyonundan korkma, deri kanseri yahut melanoma olma korkusu ile güneş ışığından korunma, vitamin D ile güçlendirilmiş besinlerin alınamaması bu vakitteki rikets teşhisindeki artmadan sorumlu tutulan risk faktörleri içinde sayılmaktadır.