Hepatit B (sarlk) Hepatit B, basit bir tarama testiyle vucutta varlg saptanabilen ve dogum esnasnda sizden bulastgnda bebeginizde ciddi karaciger problemleri yaratabilen yaygn bir hastalktr. Hicbir sikayetiniz olmasa bile doguma yakn bir donemde yaptracagnz bir test ile tasyclk durumunuzu ogrenmeniz ve bebeginizi bu hastalktan korumanz mumkundur. Hepatit B enfeksiyonu nedir? Hepatit B enfeksiyonu, Hepatit B virusunun (HBV) karaciger dokusunda enfeksiyona yol acmasyla ortaya ckan bir durumdur. Virus vucuda ilk kez girdiginde siddetli belirtiler ve sarlk yapabilecegi gibi hic bir belirti de vermeyebilir. Enfeksiyon sonras seyir tam sifa ve omur boyu suren bagsklk olabilecegi gibi kroniklesme ve kalc karaciger hastalgna donusum de soz konusu olabilir. Hepatit B geciren eriskinlerin %5-10'unda, cocuklarn ise %70'inde hastalk kroniklesir. Kroniklesen hepatit B enfeksiyonu karaciger yetmezligi, siroz, karaciger kanseri riskini onemli oranda artrr. Ek olarak kronik hepatit B enfeksiyonu olanlar virusu tasmaya devam ettikleri icin hastalg basta yakn temas halinde oldugu kisiler olmak uzere digerlerine bulastrmak icin onemli bir kaynak teskil ederler. Ilk enfeksiyon sonras tasyc durumuna gecmeyen sansl bireylerde vucutta gelisen antikorlar hastalga kars omur boyu bagsklk saglarlar ve bu bagsklg olanlarda kronik enfeksiyona bagl riskler gerceklesmez. Dunya Saglk Orgutu hepatit B virusunu insanda sigaradan sonra kanser yapan en onemli ds etken olarak degerlendirmektedir. Belirtileri nedir? Virus vucuda girdikten sonra 60-120 gun suren bir kulucka donemi sonras belirti vermeye baslar. Hastalarn yarsnda hafif krgnlk gibi hastalga ozgu olmayan belirtiler gozlenirken, diger yarsnda kas ve eklem agrlar, bas agrs, bulant kusma, yorgunluk, karaciger bolgesinde agr gibi belirtilerle birlikte gozaklarnda sararma, ciltte sararma, idrar renginde koyulasma, dsk renginde aclma ortaya ckabilir. Kimlerde olur? (Risk gruplar) Hepatit B enfeksiyonu damar yoluyla uyusturucu kullananlarda, homoseksuel iliskisi olanlarda, doktor, hemsire gibi saglk personelinde, kanama bozuklugu nedeniyle sk sk kan ya da kan urunu alanlarda, hemodiyaliz hastalarnda diger insanlardan daha sk gorulur. Hastalg tasyan kisilerin yaknlar da buyuk risk altndadr. Cinsel iliski virusun bulasmas icin en uygun yollardan biridir ve bu haliyle hepatit B cinsel yolla bulasan hastalklar arasnda da en on sralarda yer alr. Nasl bulasr? Hepatit B virusunu tasyan kisilerin kanlarnda, tukuruk salglarnda, spermalar (meni) icinde , vajinal salglarnda virus yogun olarak bulunur. Virusun cok az bir miktarnn bile bagsklg olmayan birinin kan dolasmna gecmesi enfeksiyonu baslatmaya yeterlidir. Virus ciltte, agzda, genital bolgelerde gozle bile gorulmeyen ufak catlaklar bularak kisinin kan dolasmna gecebilmektedir. Ayn kaptan yemek yiyen kisiler arasnda ve iyi temizlenmemis catal-bcak gibi malzemenin kullanlmasyla da bulasabilir. Gebelikte ya da logusalkta ne gibi riskler soz konusudur? Gebelik doneminde gecirilen hepatit B enfeksiyonlarnda tedavi farkl degildir ve istirahat ve destekleyici onlemler alnr. Hepatit B'ye tam olarak etkili bir ilac henuz bulunmamstr. Yaklask %90 hasta bu enfeksiyonu daha ileri bir komplikasyon gecirmeden atlatarak bagsklk kazanr. Nadir durumlarda enfeksiyona bagl asr karaciger harabiyeti hastann olumuyle sonuclanabilmektedir. Gebelikte gecirilen enfeksiyonun dogmams bebek uzerine bir olumsuz etkisi beklenmez. Bebege anneden enfeksiyonun plasenta yoluyla bulasmas cok ender gorulen bir durumdur. Annedeki virus bebege daha cok dogum esnasnda annenin vucut salglaryla direkt temastan ya da emzirme esnasnda sutten gecer. Bebeklerdeki enfeksiyon belirtisiz seyredebilecegi gibi olume de yol acabilir. Dahas enfeksiyonu geciren yeni doganlarda hastalk %80 orannda kroniklesmektedir! Gebelikte nasl bir yol izlenmelidir? Hepatit B virusu insan vucudunda hicbir belirti vermeden yasayabilir. Tasyclk ad verilen bu durumda kanda HBsAg (Hepatit B surface antigen (yuzey antijeni) adl viruse ait madde pozitif bulunur. Bu antijenin varlg bulastrclgn gostergesidir ve dogum esnasnda virusun bebeginize bulasabilecegini gosterir. Sezaryen ile dogum bu riski azaltmaz. Hicbir sikayetiniz olmasa bile gebelik doneminde tercihan doguma yakn bir donemde kannzda HBsAg baklmaldr. Bu antijenin pozitif ckmas durumunda bebegin rutin as takviminde bulunan ve ilk haftada uygulanmas onerilen Hepatit B assna ek olarak ilk 48 saatte (7 gune kadar olabilir) bebeginize Hepatit B immun serumu verilir. Bu serum, icinde hepatit B virusune kars gelistirilmis antikorlar icerir ve bebeginize bulasan hepatit B viruslerin hemen tumunu yok eder. Hepatit B ass kimlere yaplmaldr? Hepatit B uygun aslamayla onlenebilen bir hastalktr. Bu yuzden ulkemiz de dahil olmak uzere tum dunyada bu viruse kars yogun bir as kampanyas baslatlmstr. Artk cocuklarn as takvimlerinde hepatit B ass rutin olarak yer almaktadr. Amac, bir zamanlarn salgn hastalg olan ve su anda dunyadan silinmis cicek hastalg gibi hepatit B hastalgn da sonsuza kadar silmektir. Sizin kolunuzdaki cicek ass izini bebeginiz tasmayacak. Belki onun cocugu da hepatit B ass olmak zorunda kalmayacak. Asnn icinde bulunan madde aslnda virusun bir parcasnn rekombinan teknikle yani laboratuarda suni olarak uretilmis seklidir. Bu madde vucuda girdiginde cogalmaz ve enfeksiyon yapmaz, ancak yabanc bir madde olarak alglandgndan ozgun antikorlar uretilir. Bu antikorlar vucuda virus girdiginde virusu hemen tanyarak yok ederler. As HBsAg olcumu yaplan ve bu sonucu negatif olanlara uygulanr. Ilk dozdan bir ay ve alt ay sonra olmak uzere toplam uc doz uygulanr (bu sema degisebilir). As bittikten belli bir sure sonra kanda viruse kars antikor gelisiminin seviyesi olculmeli ve gerekirse bir doz daha uygulanmaldr. Asnn bes yl aralklarla tekrarlanmas onerilir. Basta risk altnda olanlar olmak uzere tum bireyler Hepatit B'ye kars aslanmaldr. Gebelikten once baslams as tedavisinin gebelikteki dozu mutlaka yaplmaldr. Yuksek risk altnda olan gebelerin de aslanmas gereklidir. Ailedeki fertlerden birinde tasyclk olmas durumunda tum aile bireyleri aslanmaldr. Hepatit B virusu tasyan biriyle temas edilmesi durumunda (cinsel iliski, kan alnmas esnasnda igne batmas, ameliyat ekibinin eline igne batmas, ayn ortamda yakn iliski icinde bulunmak gibi) assz olan kisiye temastan sonraki ilk 48 saat icinde koruyucu Hepatit B immun serumu uygulanr ve as baslanr. Emzirme donemi Emzirme doneminde ya da hemen oncesinde aktif enfeksiyon gecirenlerin emzirmemeleri gerekir. Virus anne sutune kolaylkla gecebilir. Buradan da emme esnasnda bebeginizin agz icindeki ufak catlaklardan bebeginize bulasarak enfeksiyon yapabilir.