Müslüman takviminin en kutsal ayı olan Ramazan, bazı ülkelerde Pazartesi günü, bazılarında ise Salı günü başlıyor. Bu nasıl mümkün olabilir?
Kesin zamanlama, dünyanın dört bir yanındaki yerel İslami otoritelerin, festivalin başlangıcını işaret eden astronomik olay olan yeni ayın görüldüğünü ne zaman duyurduklarına bağlı.
Bu yüzden bölgeden bölgeye çok fazla farklılık var.
Temeller
Dünyanın dört bir yanındaki İslam ülkeleri ve Müslümanlar, dini olayları kutlamak için geleneksel Hicri takvimi kullanıyor. Bu takvimin her ayı hilalin erken görülmesiyle başlar ve mübarek Ramazan ayı da dokuzuncu ayın başında başlar.
Bu gelenekler yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Ancak Ramazan ayının kesin başlangıç zamanı, ayı kimin gözlemlediği, nasıl gözlemlediği ve o sırada gökyüzünün açık veya bulutlu olup olmadığı gibi bir dizi faktöre bağlı olduğundan yerden yere değişiklik gösteriyor.
Bu, Suudi Arabistan'ın Pazar günü hilal şeklinde ayın görüldüğünü bildirdikten sonra neden Ramazan'ın Pazartesi günü başlayacağını ilan ettiğini ve aynı zamanda komşu Umman'ın neden aynı gün ayın henüz görünmediğini bildirdiğini de açıklıyor. Sonuç olarak iki ülke Ramazan kutlamalarına yaklaşık 24 saat arayla başlayacak. Umman'da olduğu gibi İran'da da yetkililer Salı gününü kutsal ayın resmi başlangıcı ilan etti.
Güneydoğu Asya'da birçok ülkedeki İslami yetkililer, ay gözlemlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından hafta sonu kendilerinin de Ramazan'ı Pazartesi yerine Salı gününden itibaren kutlayacaklarını söylediler. Bu, dünyanın en büyük Müslüman nüfusuna sahip ülke olan Endonezya da dahil olmak üzere bölge genelinde milyonlarca insana hazırlanmak için fazladan bir gün kazandırdı.
“Zorlu bir görev”
Yapay zeka ve makine öğreniminin ayın görünürlüğünü tahmin etmeye nasıl yardımcı olabileceğini inceleyen Scientific Reports dergisindeki yakın tarihli bir araştırmaya göre, gökbilimciler yüzyıllar boyunca hilal şeklindeki ayın görülmesinin ne anlama geldiği konusunda tartıştılar.
Çalışma, yeni teknolojilerin ay ölçümlerini daha doğru hale getirdiğini ancak aynı zamanda süreci daha karmaşık hale getirebileceğini söylüyor. Örneğin, yeni bir hilalin optik bir yardımla görülebilmesi, ancak çıplak gözle görülememesi resmi bir gözlem sayılır mı?
Araştırmanın yazarları, “Ramazan'ın ne zaman başlayacağına karar vermek her zaman zor bir iş olmuştur ve bu nedenle tüm Müslümanlar Ramazan'a aynı anda başlamaz” diye yazıyor.
İslam ülkelerinde ulusal yönergeler Müslümanların aynı Ramazan takvimine sahip olmalarını sağlamaya yardımcı oluyor. Diğer yerlerde zamanlama, bölge sakinlerinin hangi dini kurallara uyduğuna bağlı olabilir. Örneğin bu yıl Kuzey Amerika Fıkıh Konseyi Pazartesi gününü, Kuzey Amerika Şii Müslüman Alimler Konseyi ise Salı gününü seçti.
Diğer değişkenler
Yerden yere değişen sadece Ramazan ayının başlangıç tarihi değil. İnsanların sabahtan akşama kadar oruç tutma süresinin kesin uzunluğu, hangi yılda olduğuna ve ekvatora göre nerede yaşadıklarına bağlıdır.
Hicri takvim, 365 günlük Gregoryen takviminden yaklaşık 11 gün daha kısa olduğundan, Miladi takvimde her yıl Ramazan ayı kayar. El Cezire'nin haberine göre bu, Ramazan'ın kış gündönümüne denk geldiği 2031 yılına kadar Kuzey Yarımküre'deki oruç gününün kısalacağı anlamına geliyor. Güney yarımkürede aynı dönemde bu süre giderek uzayacak.
Konum söz konusu olduğunda enlem önemlidir çünkü yerel gün doğumu ve gün batımının zamanlamasını belirler. Günün uzunluğunun mevsimden mevsime daha az değiştiği ekvatorun yakınında yaşayan Müslümanlar, her yıl nispeten tutarlı bir oruç programı bekleyebilirler. Aşırı kuzey veya güney enlemlerinde yaşayanlar için çok daha fazla çeşitlilik vardır.
Kesin zamanlama, dünyanın dört bir yanındaki yerel İslami otoritelerin, festivalin başlangıcını işaret eden astronomik olay olan yeni ayın görüldüğünü ne zaman duyurduklarına bağlı.
Bu yüzden bölgeden bölgeye çok fazla farklılık var.
Temeller
Dünyanın dört bir yanındaki İslam ülkeleri ve Müslümanlar, dini olayları kutlamak için geleneksel Hicri takvimi kullanıyor. Bu takvimin her ayı hilalin erken görülmesiyle başlar ve mübarek Ramazan ayı da dokuzuncu ayın başında başlar.
Bu gelenekler yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Ancak Ramazan ayının kesin başlangıç zamanı, ayı kimin gözlemlediği, nasıl gözlemlediği ve o sırada gökyüzünün açık veya bulutlu olup olmadığı gibi bir dizi faktöre bağlı olduğundan yerden yere değişiklik gösteriyor.
Bu, Suudi Arabistan'ın Pazar günü hilal şeklinde ayın görüldüğünü bildirdikten sonra neden Ramazan'ın Pazartesi günü başlayacağını ilan ettiğini ve aynı zamanda komşu Umman'ın neden aynı gün ayın henüz görünmediğini bildirdiğini de açıklıyor. Sonuç olarak iki ülke Ramazan kutlamalarına yaklaşık 24 saat arayla başlayacak. Umman'da olduğu gibi İran'da da yetkililer Salı gününü kutsal ayın resmi başlangıcı ilan etti.
Güneydoğu Asya'da birçok ülkedeki İslami yetkililer, ay gözlemlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından hafta sonu kendilerinin de Ramazan'ı Pazartesi yerine Salı gününden itibaren kutlayacaklarını söylediler. Bu, dünyanın en büyük Müslüman nüfusuna sahip ülke olan Endonezya da dahil olmak üzere bölge genelinde milyonlarca insana hazırlanmak için fazladan bir gün kazandırdı.
“Zorlu bir görev”
Yapay zeka ve makine öğreniminin ayın görünürlüğünü tahmin etmeye nasıl yardımcı olabileceğini inceleyen Scientific Reports dergisindeki yakın tarihli bir araştırmaya göre, gökbilimciler yüzyıllar boyunca hilal şeklindeki ayın görülmesinin ne anlama geldiği konusunda tartıştılar.
Çalışma, yeni teknolojilerin ay ölçümlerini daha doğru hale getirdiğini ancak aynı zamanda süreci daha karmaşık hale getirebileceğini söylüyor. Örneğin, yeni bir hilalin optik bir yardımla görülebilmesi, ancak çıplak gözle görülememesi resmi bir gözlem sayılır mı?
Araştırmanın yazarları, “Ramazan'ın ne zaman başlayacağına karar vermek her zaman zor bir iş olmuştur ve bu nedenle tüm Müslümanlar Ramazan'a aynı anda başlamaz” diye yazıyor.
İslam ülkelerinde ulusal yönergeler Müslümanların aynı Ramazan takvimine sahip olmalarını sağlamaya yardımcı oluyor. Diğer yerlerde zamanlama, bölge sakinlerinin hangi dini kurallara uyduğuna bağlı olabilir. Örneğin bu yıl Kuzey Amerika Fıkıh Konseyi Pazartesi gününü, Kuzey Amerika Şii Müslüman Alimler Konseyi ise Salı gününü seçti.
Diğer değişkenler
Yerden yere değişen sadece Ramazan ayının başlangıç tarihi değil. İnsanların sabahtan akşama kadar oruç tutma süresinin kesin uzunluğu, hangi yılda olduğuna ve ekvatora göre nerede yaşadıklarına bağlıdır.
Hicri takvim, 365 günlük Gregoryen takviminden yaklaşık 11 gün daha kısa olduğundan, Miladi takvimde her yıl Ramazan ayı kayar. El Cezire'nin haberine göre bu, Ramazan'ın kış gündönümüne denk geldiği 2031 yılına kadar Kuzey Yarımküre'deki oruç gününün kısalacağı anlamına geliyor. Güney yarımkürede aynı dönemde bu süre giderek uzayacak.
Konum söz konusu olduğunda enlem önemlidir çünkü yerel gün doğumu ve gün batımının zamanlamasını belirler. Günün uzunluğunun mevsimden mevsime daha az değiştiği ekvatorun yakınında yaşayan Müslümanlar, her yıl nispeten tutarlı bir oruç programı bekleyebilirler. Aşırı kuzey veya güney enlemlerinde yaşayanlar için çok daha fazla çeşitlilik vardır.